Następnie da­wał im fikcyjne testy na inteligencję i wymyślał ich wyniki. Ten proces „śmiecie na wejściu-śmiecie na wyjściu” pozwolił mu na dokonanie wielu analiz i skonstruowanie budzących respekt tabel — opartych na fikcji. Jego jedynym celem było prawdopodobnie dostarczenie danych na potwierdzenie tezy o dziedziczeniu inteligencji — w którą bardzo silnie wierzył. Posunął się nawet […]

Nowe metody oznaczania wieku wykazały, że były stosunkowo nowe. Ślady pilnika na zębach wskazywały, że zęby małpiej szczęki zostały po prostu spiło­wane tak, aby bardziej przypominały ludzkie. Szczęka została zidenty­fikowana jako szczęka orangutana. „Człowiek z Piltdown” okazał się oszustwem. Ta afera przyniosła dużą szkodę nauce — nie tylko bowiem zabu­rzyła nasze rozumienie ewolucji, ale i zniechęciła […]

Z drugiej jednak strony, zęby w szczęce nie były tak ostre jak zęby małpy; przypominały raczej zęby ludzkie. Niektórzy z eks­pertów sądzili, że szczęka i czaszka nie pochodzą od tej samej isto­ty, ale że z jakiegoś powodu zostały pogrzebane w tym samym miej­scu. Nikt wtedy jeszcze na serio nie brał pod uwagę możliwości oszustwa. Odkrycie „człowieka […]

Kłamstwa, oszustwa, figle, triki nie są niczym nowym. Nie wiążemy na ogół tych zjawisk z nauką, która ceni przede wszystkim prawdę. Oka­zuje się jednak, że nierzetelności czy wręcz zwykłe oszustwa „prze­dzierają” się przez bariery obronne wzniesione przez naukowców.Jednym z bardziej szkodliwych faktów tego typu w historii nauki jest przypadek „człowieka z Piltdown”, który zahamował rozwój […]

Ukonstytuowanie się współczesnego poglądu na temat Układu Sło­necznego i wszechświata jest wynikiem stopniowego wzrostu wiedzy uzyskanej przez interpretowanie obserwacji — na ogół wykonanych z pomocą instrumentów pomiarowych — i przez logiczne rozumowanie; zwłaszcza rozumowanie typu matematycznego. Stare „fakty” zostały zastąpione przez nowe, bardziej złożone i lepiej uzasadnione twierdze­nia, oparte na diametralnie różnej wizji rzeczywistości.Na tym […]

Czy to znaczy, że przyciąga mnie tak samo niezależnie od tego, czy między mną a ziemią jest kilkumetrowa warstwa betonu? Skąd to coś, kilka tysięcy kilome­trów pode mną wie, jak mocno ma mnie przyciągnąć?”Każdy widzi, że Słońce wstaje rano na wschodzie, a chowa się wie­czorem na zachodzie. Nie czujemy olbrzymiej prędkości 1000 mil na godzinę, […]

„Wiemy” — z naszych wieloletnich osobistych doświadczeń — że gdyby woda nie była płaska, to „spłynęłaby na dół”, aż do „wyrównania poziomu”. Logiczne rozumowanie oparte na doświadczeniu doprowadziłoby nas także do przekonania, że ocean ma granice. Jak bowiem miałby być nieskończony? Powinna zatem istnieć jakaś krawędź, poza którą mo­glibyśmy spaść (czy: zostać tam wciągnięci) — i […]

Aby zilustrować, w jaki sposób ustalamy prawdziwość lub fałszywość wypowiedzi na temat faktów, rozważmy zmianę, jaka w ciągu wieków dokonała się w naszych poglądach dotyczących Układu Słonecznego. Jest rzeczą niewątpliwą, że gdybyśmy żyli w roku 1300, akceptowali­byśmy „oczywiste” fakty: że Ziemia jest płaska i że Słońce obraca się wokół Ziemi. Dlaczego? Ponieważ tak właśnie to […]