Powszechnie dostępny i sprawnie działający system orzecznictwa dla potrzeb ucznia i szkoły jest niezbędnym elementem opieki socjalnej nad dziećmi i młodzieżą oraz warunkiem prawidłowej realizacji zadań programu szkolnego. Kompetentne orzecznictwo jest czynnikiem, determinującym indywidualizację wychowania niezbędną dla zapewnienia optymalnego rozwoju jednostki i realizacji założeń polityki społeczno-ekonomicznej państwa. Orzecznictwo staje się coraz ważniejszym etapem wychowawczego i ‘zdrowotnego poradnictwa czynnego. Wymaga coraz bardziej skoordynowanego, wielodyscyplinarnego działania wielu resortów, a zwłaszcza Ministerstwa Oświaty i Wychowania i Ministerstwa Zdrowia i Opieki Społecznej. Zakres orzecznictwa dla potrzeb ucznia i szkoły obejmuje:
- orzekanie o gotowości dziecka do podjęcia obowiązków szkolnych (dojrzałość szkolna),
- kwalifikowanie i selekcję dzieci do szkół i zakładów specjalnych,
- orzekanie w sprawach kierunku dalszego kształcenia i wyboru zawodu (poradnictwo zawodowe),
- orzekanie w przypadkach szczególnych niepowodzeń szkolnych i niedostosowania społecznego,
- orzekanie w zakresie wychowania fizycznego i sportu szkolnego,
- kwalifikowanie dzieci i młodzieży do różnych form zorganizowanego wypoczynku (kolonie, obozy, turnusy zdrowotne itp.).