Aby zilustrować, w jaki sposób ustalamy prawdziwość lub fałszywość wypowiedzi na temat faktów, rozważmy zmianę, jaka w ciągu wieków dokonała się w naszych poglądach dotyczących Układu Słonecznego. Jest rzeczą niewątpliwą, że gdybyśmy żyli w roku 1300, akceptowalibyśmy „oczywiste” fakty: że Ziemia jest płaska i że Słońce obraca się wokół Ziemi. Dlaczego? Ponieważ tak właśnie to […]
Bardzo istotną rolę odgrywają także standardy pomiaru. Kiedy ktoś w jednym miejscu na kuli ziemskiej dokona pomiaru, którego wynikiem będzie długość „5 centymetrów” lub czas „2 godziny i 34 minu- )ardzo ważne jest, aby każdy, gdziekolwiek by się znajdował, je dokonać tych samych pomiarów i otrzymać takie sameBilly przynosi ojcu o wiele mniejszy kawałek drewna, […]
Jednym z najważniejszych narzędzi służących nam do gromadzenia wiedzy jest posługiwanie się pomiarem. Metoda pomiaru okazała się bardzo efektywna w naukach przyrodniczych. Nasze zmysły nie są bowiem przystosowane do oceniania rozmiarów nawet prostych przedmiotów. Możemy udoskonalić nasze obserwacje przez użycie urządzeń pomiarowych: linijek, wag, zegarów, termometrów, barometrów, prędkościomierzy i innych urządzeń tego typu. Wraz z […]
Subiektywna ocena jest emocjonalna, stronnicza i oparta na uprzedzeniach. Ogólnie rzecz biorąc, jest ona przeciwieństwem oceny obiektywnej.Weryfikacja opiera się na zbieraniu dowodów i informacji — przede wszystkim przez obserwację. Na tej podstawie oceniamy, czy stwierdzenia na temat „faktów” są prawdziwe. Często okazuje się, że ogólnie rzecz biorąc, są one prawdziwe, ale podlegają pewnym ograniczeniom co […]
Rozważmy na przykład zdanie: „Planety to obiekty astronomiczne, które poruszają się po niebiew układzie odniesienia związanym z gwiazdami stałymi”. Czy to stwierdzenie należy uznać za prawdziwe?Łatwo też o błędne interpretacje faktów „rozmytych” — zagadnienie to będziemy omawiać bardziej szczegółowo w dalszej części tego rozdziału. Ustalenie takiego faktu i określenie granic jego prawdziwości, może być bardzo […]
Dyplomaci poświęcali dużo czasu na sprawdzanie faktów. Ile pocisków — i jakiego typu — ma każde z państw? Gdzie są rozmieszczone? Skąd mamy wiedzieć, czy wyznaczone pociski rzeczywiście zostały zniszczone? I tak dalej… Istnieje zagrożenie, że terroryści mogliby zdetonować ładunek nuklearny, doprowadzając nawet do zbrojnego konfliktu pomiędzy Stanami Zjednoczonymi i Rosją, gdyż każda ze stron będzie […]
Dzisiaj, ponad dwieście lat po tym, jak ten fałszywy „fakt” został wpisany w konstytucję, naród amerykański ciągle cierpi z powodu głęboko zakorzenionych problemów rasowych, do których rozwiązania jest bardzo daleko.Podobnie, w latach trzydziestych naszego stulecia Adolf Hitler i jego faszystowscy zwolennicy w Niemczech wierzyli, że należą do wyższej, „aryjskiej” rasy i że Żydzi, Cyganie i […]
Można wskazać wiele historycznych przykładów, w których nieostrość, brak faktów lub błędy w sądach miały złowrogie skutki, często trwające wiele stuleci. Na przykład, w XVII i XVIII wieku na południu Stanów rozwinęło się niewolnictwo i stało się istotnym składnikiem gospodarki opartej na uprawie bawełny. Praktykę tę uzasadniano rozpowszechnionym przekonaniem, że ciemnoskórzy mieszkańcy Afryki są członkami […]
